تکرار شبه هیروشیما .....

دنیا و بخصوص خاور میانه در روز سه شنبه گذشته شاهد ویرانی عروس خاورمیانه بود.2هزارو750 تن نیترات آمونیم که از سال 2013 در بندر بیروت انباشته شده بود. به یکباره و با جرقه ای مثل بمب هیروشیما عمل کرد و نیمی از این شهر زیبای خاورمیانه تبدیل به تلی از خاکستر شد.

این انفجار از لحاظ حجم خرابی و ویرانی سومین انفجار بزرگ دنیا محسوب میشود البته بعد ناکازاکی و هیروشیما . دامنه خرابها و ویرانی بحدی بود که حدود 300 هزار نفر از ساکنین بیروت را بی خانه مان کرد و  خسارات 15 میلیارد دلار اعلام شده از سوی دولتمردان لبنان میتواند بحرانی عظیمی را به بحرانهای دیگر سیاسی و اقتصادی لبنان اضافه کند.

خسارت شدید سیلوهای غلات و بندر گاه اصلی بیروت از دیگر مشکلاتی اساسی است که لبنان را درگیر کرده است.

بنظر میرسد اگر جامعه جهانی هر چه سریعتر به کمک لبنان نشتابد این کشور در هفته ها و ماههای آینده با بحران تمام عیار اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی روبرو خواهد شد .

حال دولت حسن دیاب با مشکلات فروانی که به لحاظ مقبولیت در جامعه لبنان دارد چگونه میخواهد با این بحران مقابله کند، میبایست منتظر ماند .

مقصر اصلی فاجعه لبنان

از سال ۱۹۳۲، سرشماری جمعیتی در لبنان صورت نگرفته است. آیا اهمیت نداشته؟ آیا بودجه کافی موجود نبوده؟ و آیا کسی جرات انجام آن را نداشته؟ سرشماری سال ۱۹۳۲ که در آن جمعیت هر یک از گروه‌های مذهبی مشخص شد، مبنایی شد برای میثاق ملی که در سال ۱۹۴۳ و به هنگام استقلال لبنان نوشته شد و تقسیم قدرت میان گروه‌های مختلف را تعیین می‌کرد.

بستر انجام امور در لبنان مشخص است. هر گروهی قدرت وتو کردن تصمیمی را دارد که به زیانش است. نمایندگان پارلمان لبنان به ندرت در سال دور هم جمع می‌شوند و در طول دوره خود انگشت‌شمار قانونی را مصوب می‌کنند. یکی از این قوانین نیز افزایش طول دوره نمایندگی خود آنان است!

وضعیت به‌گونه‌ای است که هیچ‌گاه بودجه کشور نمی‌تواند مورد تصویب پارلمان قرار گیرد و از این رو، قوه مجریه خود آنچه را صلاح می‌داند اجرایی می‌کند. البته آن نیز با نظارت گروه‌های رقیب که هر کدام سهمی از قوه مجریه دارند.

لبنان از زمان استقلال با پدیده بی‌دولتی مواجه بوده و این گروه‌های رقیب هستند که کشور را می‌چرخانند. اقتصاددانان آزادیخواه که به دولت حداقلی اعتقاد دارند، نیک می‌دانند این حداقل، که همان ارائه امنیت و عرضه کالای عمومی است، برای حیات جامعه انسانی ضروری است. نبود این حداقل یعنی نبود امنیت؛ یعنی نبود آزادی؛ یعنی آنارشیسم و در هم ریختگی و جنگ همه علیه هم.

محموله نیترات آمونیوم هفت سال با این حجم در بندر بیروت پهلو گرفته بود. فرقی نمی‌کند جوشکاری سهوی عامل انفجارش باشد یا عملیات عامدانه چرا که هر دو حکایت از بحران بی‌دولتی در لبنان می‌کند و این بی‌دولتی است که عامل این فاجعه بوده است.

لبنان نیاز به دولتی دارد که مردم و همه گروه‌ها بدون معیار سهم‌خواهی آن را از خود بدانند. عبور از خواسته‌های فرقه‌ای و احساس قرابت با موطن و کشوری به نام لبنان.

لبنانی‌ها مردمانی بافرهنگ و تحصیلکرده دارند و بسیاری از مقامات آنان از بهترین دانشگاه‌ها فارغ‌التحصیل شده‌اند. مشکل اینجاست که روند دولت‌سازی پدیده‌ای تاریخی است که به تمامی با اراده آدمیان مهندسی نمی‌شود و اگر کشوری برخلاف گذشته‌اش دچار بی‌دولتی شود، به این راحتی بازگشت به قبل میسر نخواهد بود.